Czy to zwierzę, czy roślina? Tak
Naukowcy odnaleźli szczątki organizmu, które ciężko zaklasyfikować do znanych kategorii. Rozszyfrowując poszczególne cechy znaleziska, badacze postanowili poszukać odpowiedzi. Co się okazało?
Takie odkrycia zdarzają się rzadko. Zazwyczaj gdy naukowcy odnajdują skamieniałości prastarych organizmów, nie ma wątpliwości co do tego, czy są to zwierzęta, rośliny czy minerały. Tym razem jednak badacze natknęli się na coś, co nie wpisuje się w te kategorie. Odnalezione szczątki nie pasują też do charakterystyki bakterii lub grzybów.
Starożytne skamieniałości euglenidów
Euglenid - bo tak nazywa się ten dziwny organizm - jest osobliwym połączeniem kilku różnych żywych istot. Stanowią grupę jednokomórkowych eukariontów, czyli organizmów zbudowanych z komórek posiadających jądro komórkowe z chromosomami. Są w stanie pozyskiwać energię zarówno poprzez fotosyntezę, podobnie jak rośliny, jak i przez konsumpcję innych istot, na wzór zwierząt. Wiemy, że te wodne organizmy wyewoluowały około miliarda lat temu. Pomimo ich obecności na Ziemi przez tak długi okres, zapis kopalny euglenidów jest znikomy.
Więcej na temat odkryć naukowych dotyczących życia na Ziemi przeczytasz na Spider's Web:
Tym razem międzynarodowy zespół naukowców twierdzi, że natrafił na starożytne skamieniałości euglenidów. Dotychczas archeolodzy i inni badacze, odnajdujący skamieniałości przypominające muszle, klasyfikowali je jako jaja robaków, cysty glonów lub zarodniki paproci. Nie pasowały jednak do żadnego schematu taksonomicznego, więc w 1962 r. zostały nazwane muszlami Pseudoschizaea.
Ich podobieństwa przez lata wprawiały ekspertów w osłupienie, ponieważ skamieniałości te obejmują ogromne ramy czasowe, sięgając prawie pół miliarda lat temu i trwając aż do dziś. Andreas Koutsodendris, naukowiec zajmujący się badaniem mikroskopijnych skamieniałości na Uniwersytecie w Heidelbergu w Niemczech, tak komentuje najnowsze znalezisko:
Ich biologiczne pokrewieństwo nigdy nie zostało wyjaśnione. W rzeczywistości cysty są często przedstawiane w publikacjach kolegów, ale nikt nie był w stanie naprawdę tego zrozumieć.
Naukowcom z pomocą przyszedł amator-entuzjasta
Przełom nastąpił w 2012 r., kiedy dwóch paleontologów, Bas van de Schootbrugge i Paul Strother, prowadziło prace nad identyfikacją nieopisanych mikroskamieniałości pochodzących z osadów datowanych na granicę triasu i jury, czyli około 200 mln lat temu. Doszli do wniosku, że badane przez nich okrągłe, prążkowane cysty mogą być euglenidami.
Jak objaśnia Strother, który pracuje obecnie w Boston College:
Niektóre z mikroskamieniałości, które napotkaliśmy, wykazywały podobieństwo do cyst Eugleny, współczesnego przedstawiciela, który został opisany przez słowackich kolegów. Problem polegał na tym, że istniała tylko jedna publikacja na świecie, która to potwierdzała.
Aby potwierdzić swoje przypuszczenia para badaczy dołączyła do innych paleontologów z USA i Wielkiej Brytanii, przeglądając prawie 500 źródeł w literaturze naukowej. Korzystając z zaawansowanych technik mikroskopowych, zanalizowali strukturę tych cyst.
Zupełnie nieoczekiwanie wsparciem dla badaczy stał się amatorski entuzjasta mikroskopii, Fabian Weston z Australii. Jak przyznają naukowcy, Fabian nieświadomie dostarczył kluczowego dowodu, stając się prawdopodobnie jedyną osobą na świecie, która była świadkiem encystacji Eugleny pod mikroskopem. Encystacja to proces fizjologiczny polegający na wykształceniu przez organizm cysty.
Jednakże dokładna kategoryzacja odnalezionych skamieniałości wciąż nie jest w pełni możliwa. Naukowcy są zdania, że jak na razie nie można ich jednoznacznie przypisać do żadnego z królestw żywych organizmów na Ziemi. Dalsze badania mogą to jednak zmienić, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że, jak pokazuje ten przypadek, z pomocą mogą przyjść amatorzy, którzy dzięki swojej pasji są w stanie przyczynić się do poszerzania obecnej wiedzy naukowej.
