To była klęska najnowocześniejszego systemu na świecie. Ten błąd kosztował życie wielu żołnierzy

System Patriot został opracowany w latach 60. i 70. XX wieku jako następca systemu Hawk. Pierwotnie miał służyć do zwalczania samolotów i helikopterów, ale w latach 80. został ulepszony, aby móc przechwytywać także pociski manewrujące i balistyczne. W 1984 r. pierwsze Patrioty trafiły do jednostek bojowych. W 1991 r. były gotowe do użycia w wojnie w Zatoce Perskiej.

Więcej o niezwykłych wojskowych wynalazkach przeczytasz na Spider's Web:

Wojna w Zatoce Perskiej wybuchła po tym, jak Irak zaatakował i zajął Kuwejt w sierpniu 1990 r. W styczniu 1991 r. koalicja państw pod wodzą USA rozpoczęła operację Pustynna Burza, mającą na celu wyzwolenie Kuwejtu i pokonanie irackiej armii. Saddam Husajn, dyktator Iraku, postanowił zdestabilizować koalicję, atakując Izrael i Arabię Saudyjską pociskami Scud. Liczył na to, że Izrael odpowie na ataki i sprowokuje wycofanie się państw arabskich z koalicji. Pociski Scud miały wywołać panikę wśród ludności cywilnej i niszczyć infrastrukturę.

Aby zapobiec temu scenariuszowi, USA wysłały do Izraela i Arabii Saudyjskiej systemy Patriot, które miały przechwytywać i niszczyć pociski Scud. Był to chrzest bojowy tych systemów. W sumie Irak wystrzelił 88 pocisków Scud, z czego 42 na Izrael i 46 na Arabię Saudyjską. Patrioty były rozmieszczone w kilku strategicznych miejscach, takich jak Tel Awiw, Hajfa, Dhahran, Rijad czy Dhahran. Według oficjalnych danych, Patrioty przechwyciły 70 proc. pocisków Scud skierowanych na Izrael i 40 proc. skierowanych na Arabię Saudyjską. Żaden Izraelczyk nie zginął w wyniku ataków Scud, a straty materialne były niewielkie. Gorzej sprawa miała się w Arabii Saudyjskiej.

Największa tragedia związana z systemem Patriot miała miejsce 25 lutego 1991 r. w Dhahran, mieście w Arabii Saudyjskiej, gdzie znajdowała się baza lotnicza i koszary amerykańskich żołnierzy. Tego dnia Irak wystrzelił pocisk Scud w kierunku Dhahran. Pocisk został wykryty przez radar Patriot, który wydał polecenie odpalenia pocisku przechwytującego. Niestety, pocisk Patriot nie trafił w cel, a pocisk Scud uderzył w koszary, powodując ogromną eksplozję i pożar. Zginęło 28 amerykańskich żołnierzy, a 98 zostało rannych. Była to największa liczba ofiar wśród amerykańskich sił zbrojnych w czasie wojny w Zatoce Perskiej.

Dlaczego system Patriot zawodził? Jak się później okazało, przyczyną porażki w Dhahran był błąd oprogramowania systemu Patriot. System ten używał zegara wewnętrznego, który liczył czas w dziesiątych częściach sekundy. Jednakże zegar ten nie był dokładny, ponieważ używał liczby 1/10, która nie ma dokładnego odpowiednika w systemie binarnym. W związku z tym, z każdą sekundą zegar ten tracił niewielką część czasu. Zwykle nie był to problem, ponieważ system był regularnie wyłączany i włączany, co resetowało zegar.

Jednak w Dhahran system Patriot pracował nieprzerwanie przez ponad 100 godzin, co spowodowało, że zegar stracił ponad 0,3 sekundy. To wystarczyło, aby spowodować błąd w obliczaniu położenia pocisku Scud. W przypadku strzału do tak szybkiego celu jak rakieta balistyczna, spowodowało to błąd w określeniu pozycji wynoszący 687 m. Radary prawidłowo wykryły stanowiącego cel Scuda, komputery określiły jego prędkość i trajektorię, jednakże na skutek błędnego pomiaru czasu nieprawidłowo wyliczyły planowane miejsce jego zniszczenia przez pocisk. System Patriot uznał, że pocisk Scud jest poza zasięgiem i nie podjął akcji. Tymczasem pocisk Scud leciał dalej i trafił w cel.

Scud uderzył w prowizoryczne koszary w magazynie Al Khobar , zabijając 28 żołnierzy, pierwszych Amerykanów zabitych w wyniku Scudów, które Irak wystrzelił przeciwko Arabii Saudyjskiej i Izraelowi.

Porażka w Dhahran była najbardziej dramatycznym przykładem, ale nie jedynym, który pokazał, że system Patriot nie był tak skuteczny i dokładny, jak się oczekiwało. Skuteczność systemu oznacza, jak często system osiąga swój cel, czyli przechwytuje i niszczy pociski Scud. Dokładność systemu oznacza, jak blisko system trafia w cel, czyli jak mały jest błąd w naprowadzaniu pocisków Patriot. Zarówno skuteczność, jak i dokładność systemu Patriot były kwestionowane przez niektórych ekspertów i badaczy, którzy twierdzili, że oficjalne dane były zbyt optymistyczne i nie uwzględniały wielu czynników, które mogły wpływać na wyniki.

Jednym z takich czynników był fakt, że pociski Scud były bardzo niestabilne i często się rozpadały w powietrzu. To utrudniało zadanie systemowi Patriot, który musiał wybrać, w którą część pocisku Scud celować. Czasem system Patriot trafiał w fragment pocisku Scud, który nie był głowicą bojową, i nie niszczył go całkowicie. Czasem system Patriot nie trafiał w żaden fragment pocisku Scud, ale uznawał to za sukces, ponieważ pocisk Scud i tak się rozpadł. 

System Patriot był nowatorskim i zaawansowanym systemem obrony przeciwrakietowej, który miał za zadanie chronić sojusznicze terytoria przed irackimi pociskami Scud w czasie wojny w Zatoce Perskiej. System ten nie był jednak doskonały i miał wiele problemów i ograniczeń, które wpływały na jego skuteczność i dokładność. System Patriot nie zawsze trafiał w cel i nie zawsze niszczył cel.

Wszystkie te czynniki sprawiały, że system Patriot nie był tak skuteczny i dokładny, jak się spodziewano. Najtragiczniejszym dowodem na to była porażka w Dhahran, gdzie pocisk Scud zabił 28 amerykańskich żołnierzy, mimo że system Patriot miał go przechwycić.

System Patriot był więc ognistym chrztem dla systemu obrony przeciwrakietowej, który pokazał zarówno jego możliwości, jak i słabości. System Patriot był też impulsem do dalszego rozwoju i ulepszania systemu, który w kolejnych latach i konfliktach był modernizowany i udoskonalany. System Patriot jest nadal używany i uważany za jeden z najlepszych systemów obrony powietrznej na świecie.