Polski akcent na niebie. Oto Solaris i Pirx - kosmiczna para nazwana przez Polaków
Z okazji swoich setnych urodzin Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU) zorganizowała konkurs IAU100 NameExoWorlds, w ramach którego każdy zrzeszony w ramach IAU kraj miał wyłonić nazwę dla przydzielonej mu planety i gwiazdy.
Polska otrzymała układ BD+14 4559, którego sercem jest pomarańczowy karzeł, wokół którego krąży BD+14 4559 b. Planetę tę udało się odkryć dzięki polsko-amerykańskiemu programowi poszukiwania planet pozasłonecznych. To konkretne odkrycie należy dopisać do zasług polskiego zespołu w składzie: prof. Andrzej Niedzielski, dr Grzegorz Nowak, dr Monika Adamów, prof. Aleksander Wolszczan.
BD+14 4559 znajduje się w konstelacji Pegaza. Rezydującą tam gwiazdę da się zaobserwować w Polsce przy użyciu lornetki lub amatorskiego teleskopu. Planeta, która orbituje wokół niej jest bardzo podobna - jeśli chodzi o masę i rozmiar - do Jowisza.
Tyle o samym układzie, teraz przejdźmy do jego polskiego nazewnictwa
Autor: W. Zięba/IAU100/PTA
Wiem, że nadanie polskich nazw, wyłonionych w ramach internetowego głosowania, nie jest zbyt naukowym wydarzeniem, ale na pewno przyczyni się do popularyzacji nauki. Z takiego założenia wyszła zresztą Unia Astronomiczna, tworząc konkurs IAU100.
W Polsce składał się on z dwóch etapów: w pierwszym etapie, który trwał w czerwcu i lipcu, internauci nadsyłali swoje pomysły na nazwy dla planety i gwiazdy. Jury zebrało ponad 2800 propozycji. Następnie komitet konkursowy zweryfikował zgłoszenia i wybrał z nich siedem par nazw do etapu drugiego – publicznego głosowania przez internet.
Głosy były zbierane we wrześniu i październiku poprzez stronę internetową www.iau100.pl/planety. Nazwy, spośród których można było wybierać, to Geralt i Ciri, Jantar i Wolin, Piast i Lech, Polon i Rad, Solaris i Pirx, Swarog i Weles oraz Twardowski i Borut. Głosowanie zakończyło się 31 października 2019 r. Organizatorzy otrzymali 88 162 głosy.
Zwycięska para to Solaris i Pirx, co z pewnością ucieszyło wszystkich fanów Lema i w pewien sposób unieśmiertelniło samego autora.
Swoją drogą - Solaris i Pirx była drugą najpopularniejszą parą, jeśli chodzi o głosy internautów i otrzymała kilkanaście proc. głosów. Geralt i Ciri zebrały ok. 50 proc. wszystkich głosów, ale Unia Astronomiczna nie zdecydowała się użyć tych nazw i wybrała jedną z rezerwowych par.
Sporo osób, które zagłosowały na nazwy pochodzące z wiedźmińskiego uniwersum odczuwa zapewne spore rozczarowanie decyzją IAU. Wybór rezerwowej pary został wytłumaczony przez Unię tym, że Geralt i Ciri to zarejestrowane znaki towarowe, a tych - według regulaminu IAU100 NameExoWorlds nie można było używać. Można się oczywiście spierać, że nazwy Geralt i Ciri zostały zarejestrowane jako znaki towarowe zaledwie kilka lat temu, a jako postacie z książek funkcjonują od blisko trzech dekad, no ale decyzja już zapadła.
Zresztą wybór pary Solaris i Pirx sprawia, że jeśli chodzi o polskie akcenty w kosmosie, jesteśmy mocno konsekwentni - mamy już planetoidę Lem, gwiazdę Solaris i egzoplanetę Pirx. Brakuje jeszcze polskiego statku o nazwie Niezwyciężony, który odwiedziłby te 3 miejsca...
