Rok 2015 w nauce - oto 11 najważniejszych wydarzeń i odkryć + 1 bonus

Dzięki obserwacjom spektrometrycznym dokonanym przez sondę Mars Reconaissance Orbiter (MRO), w tym roku w końcu przyszło potwierdzenie: na Marsie rzeczywiście jest woda. Dzięki bardzo dużemu stopniu zasolenia i zmineralizowania, jest wciąż płynna (lub półpłynna) mimo niskich temperatur. Podlega również mechanice, którą znamy z Ziemi: na przykład spływa ze zboczy marsjańskich gór. Implikacje tej informacji są spore, w szczególności jeśli weźmiemy pod uwagę potrzeby ewentualnych marsjańskich kolonistów.

Czytaj więcej: Woda na Marsie

Przebywający na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej astronauci po raz pierwszy zjedli uprawiane w kosmosie warzywa. W ramach eksperymentu o nazwie kodowej Veg-01, wyhodowano na orbicie dodatki do posiłków, z których połoza została przeznaczona do spożycia, a połowa wysłana z powrotem na Ziemię w celu analizy ewentualnych różnic w stosunku do warzyw uprawianych na Ziemi.

Czytaj więcej: Kosmiczna sałata

Odbywająca misję do Plutona od 2006 roku sonda New Horizons dociera w końcu w okolice karłowatej planety, zbiera dużo danych, przesyła niesamowite zdjęcia i… rozpoczyna transfer danych na Ziemię który potrwa około roku.

Czytaj więcej: Zdjęcia z sondy New Horizons

Teleskop kosmiczny Keplera, którego główne zadanie polega na poszukiwaniu planet znajdujących się w innych systemach gwiezdnych, zaobserwował ciekawe zjawisko: wokół gwiazdy KIC 8462852 krąży coś, co ma nieregularne kształty, i porusza się nieregularnymi ruchami. Czy to obiekt sztucznego pochodzenia? Na razie nie wiadomo.

Więcej o ciekawym odkryciu: Odkrycie Keplera

Miłośnikom podróży kosmicznych koniec roku przyniósł niespodziankę: wspaniałe wizualnie lądowanie stworzonego przez firmę SpaceX Falcona 9. Wylądował on, po odbytym locie orbitalnym, tak jak rakiety w firmach science-fiction - czyli pionowo, hamując ogniem wylotowym. Jednak to nie chęć upodobnienia lotu do fantastyki kierowała inżynierami i naukowcami z firmy Elona Muska - ale konieczność zmniejszenia kosztów lotów poprzez wielokrotne użycie tego samego sprzętu.

Czytaj więcej: Lądowanie Falcona 9

Doniesień dotyczących badań i eksploracji kosmosu w tym roku było bardzo wiele. Aby to podsumowanie nie stało się zbyt monotematyczne, dodam jedynie, że duża liczba informacji na ten temat, które przedostały się do mediów, napawa mnie nadzieją na większe zainteresowanie tematyką kosmiczną, a co za tym idzie, większą przychylność i lepsze finansowanie takich projektów.

Tak! Wahałem się przed umieszczeniem tej informacji pośród doniesień naukowych, ale uznałem że znaczenie tego produktu jest na tyle duże że powinien się on tu znaleźć. Produkt Tesli jest tym, co powinno być w każdym domu od początku sieci energetycznych, jednak z wielu przyczyn (brak odpowiednich technologii, niechęć firm sprzedających energię) się tam nie znalazło. Powerwall - bo o nim mowa, nie tylko magazynuje energię z paneli słonecznych lub zwykłej sieci energetycznej, ale i służy za "UPS" dla całego domu. Wykorzystując umiejętnie informacje o zużyciu i kosztach prądu pozwala użytkownikowi na nim zaoszczędzić.

Więcej na Spider's Web: Tesla PowerWall

To nie pierwszy tego typu eksperyment ale pierwszy przypadek udanego spowolnienia prędkości światła w zwykłej próżni, po przejściu przez specjalny filtr. Fotony, które przeszły przez tą strukturę, były wolniejsze już "na stałe" - również po powrocie do ośrodka próżniowego.

Więcej na Spider's Web: Czy możemy spowolnić światło

Geochemicy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles po trwającej od 2008 roku analizie skał doszli do wniosku, że życie na Ziemi mogło się pojawić już 4,1 mld lat temu - gdy Ziemia była jeszcze bardzo młoda. Nie wiadomo jednak czy tamte pierwsze objawy życia przetrwały, czy też niezależnie proces powtórzył się później.

Czytaj więcej: Życie na Ziemi

Na temat wymierania dinozaurów pojawiło się wiele hipotez - dwie dominujące mówiły o uderzającej w Ziemię asteroidzie, oraz o aktywności wulkanicznej. Jak się okazuje, obie mogą być prawdziwe, a dinozaurom zaszkodziła kombinacja obu tych czynników. Bardzo możliwe jest, że aktywność wulkaniczna osłabiła powierzchnię Ziemi, powodując większy efekt uderzenia asteroidy.

Czytaj więcej: Dinozaury miały naprawdę pecha

Ostatni rok przyniósł sporo dobrego w dziedzinie popularyzacji nauki w Polsce. W telewizji pojawiło się sporo popularnonaukowych seriali (na przykład omawiany u nas "Megaodkrycia" na National Geographic Channel). W księgarniach doczekaiśmy się ciekawych książek takich jak "What If - A co gdyby?" Randalla Munroe, czy "Małe wielki odkrycia" czyli polskie wydanie "How We Got To Now" Stevena Johnsona. Bardzo ciekawa też jest książka Radosława Kotarskiego, twórcy kanału Polimaty na YouTube, pod tytułem "Nic bardziej mylnego", w której rozprawia się z 50 mylnymi, a powszechnymi przekonaniami.

Doskonała odpowiedź wszystkim pytającym: no i co nauka nam dała, czy wyeliminowała choć jedną chorobę? (No i po co szczepić dzieci, przecież lepiej niech dziecko nabierze naturalnej odporności.) Jak widać warto, a nauka potrafi eliminować choroby: dzięki szczepieniom dosłownie zmietliśmy z powierzchni Ziemi groźną chorobę Polio - w lipcu 2015 roku minął rok bez żadnego zachorowania w Afryce, która niegdyś przodowała w liczbie chorych.

I tym optymistycznym akcentem w postaci sukcesu nauki w codziennych, dotykających każdego z nas sprawach, kończę moją subiektywną listę i życzę naszym Czytelnikom udanego, i jeszcze lepszego roku 2016!