Dobra książka obroni się sama? Otóż nie, czyli jak wydawnictwa promują książki

Choć dla wielu ludzi jest to ideologicznie nie do przyjęcia, nie ma co się oszukiwać - książka to też produkt. W dodatku taki, który wchodzi na wiecznie przesycony rynek. Gdybyśmy oceniali czytelnictwo jak inne branże, to łatwo można dojść do wniosku, że każda książka napisana od jakichś 50 lat jest niepotrzebna - przecież napisano już wszystko, o wszystkim.

Na szczęście rynek książki rządzi się zupełnie innymi prawami, a nieustanna potrzeba poznawania dobrych historii czy edukowania się drzemiąca w czytelnikach sprawia, że każdego roku na sklepowych półkach przybywa tysięcy pozycji.

Nie ma co ukrywać, że to rynek bardzo zatłoczony. Dlatego każda nowo wydana książka musi toczyć zażartą walkę o przetrwanie i zaskarbienie sobie uwagi masowego odbiorcy.

Ileż razy na forach przeczytałem zdanie "dobra książka sama się obroni". Otóż nie, to tak nie działa. Bo żeby dobra książka mogła się bronić, musi najpierw mieć przed czym.

Ktoś najpierw musi to dzieło przeczytać, a niepromowane książki zazwyczaj kończą pokryte kurzem, wciśnięte w najbardziej odległy kąt księgarni. By potem wrócić do wydawcy i leżeć latami w magazynach dystrybutorów.

Skuteczna promocja - jak wszędzie - jest kluczem do udanej sprzedaży.

To w dużej mierze zależy od tego, jaką drogę wydawniczą obrał. Pomimo cyfryzacji i boomu na ebooki, w dalszym ciągu to wydawcy tradycyjni wiodą na rynku prym, i to oni mają największe pole do popisu jeśli chodzi o marketing.

Zupełnie inaczej jest z self-publisherami, którzy usiłują wypromować swoje dzieło na własną rękę. Owszem, dysponują oni sporym wachlarzem możliwości (o czym za chwilę), lecz w perspektywie są w stanie osiągnąć raptem ułamek tego zasięgu, jaki osiąga duży wydawca.

Zapytałem o te różnice Marcina Baniaka, dyrektora działu promocji Wydawnictwa Literackiego:

Tak jak pisałem wcześniej, różnice leżą przede wszystkim w zasięgu, jaki jest w stanie uzyskać self-publisher, w porównaniu do tradycyjnego, dużego wydawcy:

Podstawową różnicą pomiędzy self-publishingiem a wydawaniem tradycyjnym jest też fakt, iż na sukces książki pracuje nie tylko wydawca. To cała sieć połączeń, grupy ludzi, których działania ostatecznie skutkują udaną kampanią promocyjną książki. Self-publisher, nawet taki z dużym zapleczem finansowym, nie jest w stanie utworzyć podobnej sieci:

Marcin Baniak nie neguje idei samopublikowania, lecz podkreśla, że tą drogą nie można zajść daleko:

Sporo z nich pokrywa się z tym, co tak czy inaczej robią wydawcy - mowa tu oczywiście o kampanii w Internecie i mediach społecznościowych.

Aby jednak osiągnąć jakiekolwiek efekty, pisarz musi zbudować dookoła siebie społeczność, a to - jak wiadomo - wymaga bardzo dużo czasu i pracy. Nie bez powodu największym sukcesem samopublikowania cieszą się w Polsce i na świecie pozycje napisane przez ludzi, którzy wcześniej przez lata prowadzili blogi, czy kanały na YouTube.

Oni poświęcili dużo czasu na to, aby poprzez swoje działania w Internecie zbudować bazę czytelników. Mając rozległe, potencjalne grono odbiorców, marketing ich książki w zasadzie odbywa się sam, ponieważ mając zaangażowaną społeczność, muszą tylko odpowiednio ją pokierować.

Tymczasem pisarz, który dopiero co rozpoczyna swoją działalność w Internecie, staje przed naprawdę trudnym wyzwaniem.

Przede wszystkim, choć jest to prawda trudna do przełknięcia, to debiutującego pisarza… nikt w Internecie nie szuka. Nikt go nie potrzebuje. Nikt o nim nie słyszał.

Dlatego debiutując w tradycyjnym wydawnictwie pisarz zyskuje przede wszystkim pierwszą grupę odbiorców, do których dotrze za niego wydawca. Wydawca zaprezentuje światu nowego twórcę, pokaże jego dzieło, a czytelnicy zdecydują, czy jest ono warte ich uwagi.

Podczas gdy pisarz próbuje wszystko zrobić sam, jego szanse… dość drastycznie spadają, a zbudowanie podobnej bazy potencjalnych czytelników może zająć długie lata, albo nie udać się wcale.

Przechodząc jednak do konkretów, self-publisher ma kilka możliwości: założyć bloga i starać się o jego poczytność, publikować inne teksty na portalach o dużym zasięgu licząc na to, że w ten sposób przyciągnie do siebie czytelników, aktywnie działać w mediach społecznościowych i rozsyłać swoje dzieła do blogów książkowych, żeby zyskać kilka słów recenzji.

Tutaj opcje się w zasadzie wyczerpują, jeśli mówimy oczywiście o self-publishingu bez przesadnych nakładów finansowych. Wiadomo, że dysponując odpowiednio dużą kwotą pisarz może pokusić się o wynajęcie usług agencji PR, która zajmie się promocją za niego - mało który początkujący twórca może sobie jednak pozwolić na coś takiego, a tutaj przede wszystkim mówimy właśnie o takich pisarzach.

Nie do końca. W jednej z kolejnych części tego cyklu przedstawię historie self-publisherów, którym udało się odnieść spektakularny sukces w świecie literatury, jednakże… nie są to przypadki rodzime.

Rozważanie, dlaczego za naszymi granicami udaje się samopublikować a u nas nie, zostawię sobie na inną okazję, jednak uniwersalnym pozostaje jeden fakt: decydując się na self-publishing, trzeba być świadomym ogromu pracy przy promocji książki.

Dlatego jeśli zależy nam na jak największym gronie czytelniczym (a komu nie zależy?) w zasadzie jedyną, pewną drogą jest dobra umowa z dużym, uznanym wydawcą, który odpowiednio zadba o losy naszej książki.

Decydując się na samopublikowanie, pomimo wszystkich możliwości współczesnego Internetu, z góry skazujemy swoją książkę na dotarcie do bardzo niewielkiej grupy odbiorców.

*Grafiki pochodzą z serwisu Shutterstock